Van de basisschool naar de VO-sjoelbak – workshop VOraad Congres 11 april 2024
3 mei 2024
Categorie: Actualiteit
In de workshop ‘Van de basisschool naar de VO-sjoelbak’ van Leve Het Onderwijs! op het VOraad-congres van 11 april 2024 volgden de deelnemers de presentatie van Marten Elkerbout: De onmogelijke opgave van de vroege selectie en waarom we daarbij in ieder geval niet moeten leunen op de doorstroomtoets.
Daarna werd er met elkaar gesproken over zowel kansen als belemmeringen die de deelnemers zagen als het gaat om de vroege selectie in het Nederlands onderwijs te verminderen en samenwerking tussen PO en VO te versterken.
Kansen
De kansen die de deelnemers zagen, bieden nieuwe perspectieven voor het onderwijslandschap en beloven ook meer inclusiviteit en gelijke kansen voor alle leerlingen – passend bij het voorstel van de PO-Raad en de VO-raad voor een nieuw en kansrijk onderwijsstelsel.
1. Samen voor verandering
De workshopdeelnemers zagen kansen voor een beweging van onderop om het onderwijssysteem in Nederland te transformeren. Dit omvat het stoppen van vroege selectie door middel van een versterkte samenwerking tussen het primair en voortgezet onderwijs, zowel op bestuurlijk niveau als in de praktijk. Hierbij staat het belang van het kind centraal: samen streven naar het beste onderwijs voor álle leerlingen.
2. Denken in mogelijkheden
De deelnemers zien kansen voor een ander systeem, waarbij de definitieve determinatie wordt uitgesteld, leerlingen van elkaar leren in een heterogene omgeving en een eigen leerroute kunnen volgen. Dit vraagt van onderwijsprofessionals om te denken in mogelijkheden en samenwerking. Ook om gezamenlijk een visie op onderwijskwaliteit te ontwikkelen, waarbij formatief handelen essentieel is.
3. Praktische uitvoering
De implementatie van een heterogene brugperiode, waarbij leerlingen ongeacht hun niveau op hetzelfde punt starten, is een concrete stap richting dit vernieuwde onderwijssysteem. Hierbij kunnen leerlingen vakken op verschillende niveaus doen en wordt maatwerk geboden binnen de school.
Belemmeringen
De deelnemers zagen ook belemmeringen die de vroege selectie in het Nederlandse onderwijs in stand houden en de samenwerking tussen basis- en voortgezet onderwijs bemoeilijken.
1. Verouderde denkwijzen en angst om te veranderen
Een van de belemmeringen die naar voren komt, is het hokjesdenken in onze maatschappij en in ons onderwijssysteem. Het idee dat ‘hoger beter is’ en de nadruk op concurrentie tussen scholen en leerlingen, dragen bij aan een cultuur waarin brede ontwikkeling van kinderen soms ondergesneeuwd raakt. Docenten en vakgroepen richten zich vaak op hun eigen vakgebied. Bovendien bestaat er een drang om te meten en te beoordelen in cijfers, wat de veelzijdigheid van leerlingen niet altijd recht doet. Een belangrijke belemmering is de angst voor het loslaten van het huidige onderwijssysteem en de transitie naar een meer inclusief en flexibel model.
2. Huidige organisatie van ons onderwijs
De huidige organisatie van het onderwijs wordt ook gezien als een belemmering. Categorale scholen in het voortgezet onderwijs dragen niet bij aan inclusiviteit en diversiteit. Segregatie begint al vanaf groep 3, met een nadruk op prestaties en concurrentie tussen scholen, eerder dan samenwerking. De inrichting van de onderbouw van het voortgezet onderwijs sluit niet altijd aan bij de diversiteit en behoeften van leerlingen.
3. Beperkende inspectiekaders
Deelnemers noemden de starre inspectiekaders van de onderwijsinspectie, die druk leggen op scholen om te voldoen aan specifieke normen. Hierdoor voelen scholen zich soms beoordeeld in plaats van ondersteund, wat de ruimte voor innovatie beperkt.
Het overwinnen van deze belemmeringen vereist een collectieve inspanning en lef van alle betrokken partijen: scholen, docenten, beleidsmakers en de maatschappij als geheel.
Leve Het Onderwijs! zet zich in voor samenwerken aan een inclusief en flexibel onderwijssysteem, waarin de brede ontwikkeling van kinderen centraal staat en concurrentie plaatsmaakt voor samenwerking. Samen kunnen we bouwen aan een toekomst waarin ieder kind de kans krijgt om zijn of haar potentieel te bereiken!
Ook ons Manifest ondertekenen?
