Oproep naar aanleiding van de landelijke ontwikkelingen op het gebied van sturing op het onderwijs
14 juni 2024
Categorie: Actualiteit
Van gestuurd worden naar verantwoordelijkheid nemen: een alternatief voor scenario b
Het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe coalitie kiest voor een sturingsscenario dat ook werd voorgesteld in de brief van demissionair minister Paul hierover aan de kamer. Die keuze is zo problematisch dat de onderwijsraad, die eerder al een uitstekend rapport over de positie van schoolbesturen publiceerde, overging tot de hoogst ongebruikelijke stap om middels een brandbrief de kamer af te houden van de misstap om scenario B te omarmen.
In essentie draait de discussie om de vraag of de grote vraagstukken in het onderwijs (kansenongelijkheid, onvoldoende basisvaardigheden) en het lerarentekort te herleiden zijn tot een sturingsvraagstuk. Anders gezegd: het is maar de vraag of de door minister Paul veelvuldig gehanteerde term “grip” het antwoord is op de complexe problematiek waar we mee te maken hebben.
Leve het Onderwijs! “stuurt” liever vanuit andere principes dan “grip”. Ons manifest beschrijft die principes en wij maken er dagelijks serieus werk van die principes na te leven. Bij wijze van voorbeeld kunnen we inzoomen op hoe wij bezig zijn met onderwijskwaliteit. Onze analyse is dat het onderwijs eerder te lijden heeft onder controle en voorgeschreven methodes (“grip”), dan dat het er beter van wordt. Zo verzetten wij ons bijvoorbeeld tegen het verplichten van LVS-toetsen en doorstroomtoets, omdat deze een aantoonbaar pervers effect hebben op de kwaliteit. Wij omarmen liever de complexiteit van onderwijs, complexiteit die vraagt om sterke professionals die weten waartoe zij les geven en die het vertrouwen hebben en krijgen om te doen wat zij in het belang van leerlingen vinden.
Als bestuurders laten wij ons leiden door de vraag hoe wij voorwaarden kunnen scheppen om die sterke professionals hun werk te laten doen. Het feit dat wij niet kiezen voor controle en voorgeschreven methodes vraagt een andere manier van het normeren van onderwijskwaliteit, omdat wij onze verantwoordelijkheid daarvoor wel uiterst serieus nemen.
Leve het Onderwijs! vraagt de sector een andere benadering te kiezen dan minister Paul voorstelt (Zie onze brief: Oproep naar aanleiding van de landelijke ontwikkelingen op het gebied van sturing), waarbij we het advies van de onderwijsraad volgen en verder invullen. Daarnaast zou de overheid zich goed moeten bezinnen op een effectieve rol van alle actoren binnen het huidige bestel, in plaats van de pijlen te richten op een moeizame herziening daarvan (scenario B), die vermoedelijk geen verbetering gaat brengen op de grote thema’s: basiskwaliteit, kansen en lerarentekort.
Wij bepleiten een gezamenlijke agenda vanuit een gedeelde maatschappelijk gedragen visie op onderwijs, waarin alle actoren binnen het bestel worden versterkt en aangesproken op hun kwaliteit als die achterblijft. De bestuurders van Leve het onderwijs! laten zien dat goede besturen vanzelfsprekend schoolleiders en schoolteams serieus nemen, vertrouwen en versterken. Dat zij samenwerken in de regio in plaats van te concurreren.
Wij vragen onze collega-bestuurders in PO en VO mee te werken aan een stevige gezamenlijke agenda op onderwijskwaliteit, kansengelijkheid en professionele leraren en schoolleiders. Een agenda die ook gaat over de maatschappelijke rolopvatting van bestuurders. Wij voelen daarbij grote urgentie om het zelfregulerend vermogen van onze sectoren te versterken (voor bezoekers van de ALV van de PO-raad: scenario A-D). Wij gaan serieus werk maken van dat scenario met elkaar en met onze sectorraden!
