Hoe referentiekader en toetsing goed taalonderwijs in de weg staan
27 november 2025
Categorie: Actualiteit
Eerder deelden we een post over het onderzoek naar het rekenonderwijs en de problemen rond het gebruik van 1S (zie: https://lnkd.in/ePN2zNYuArthur Bakker). Vandaag richten we ons op taal, naar aanleiding van het artikel van Karen Heij in Tijdschrift Taal: Hoe referentiekader en toetsing goed taalonderwijs in de weg staan.
Ook op het gebied van taal wordt zichtbaar hoe een technisch ingericht referentiekader en een smalle toetspraktijk het onderwijs versmallen en hoe dit leerlingen, leraren en scholen raakt.
Uit het artikel blijkt duidelijk:
🔸 taalvaardigheid is breed, geïntegreerd en ontwikkelt zich in samenhang, maar het referentiekader knipt taal op in losse deelvaardigheden
🔸 toetsen meten vooral korte, kunstmatige leesopdrachten en slechts een klein deel van echte taalvaardigheid
🔸 de nadruk op meetbaarheid leidt tot verschraling en teaching to the test
🔸 leerlingen ervaren hierdoor minder rijke taalontwikkeling, minder leesmotivatie en minder ruimte voor spreken en schrijven
🔸 referentieniveaus worden gebruikt voor doelen waarvoor ze nooit bedoeld waren
Deze bevindingen maken zichtbaar waarom het zo belangrijk is om het gesprek te voeren over hoe toetsing, referentiekaders en beleidsverwachtingen het taalonderwijs beïnvloeden. Zoals Karen Heij schrijft:
“Met deze manier van toetsen treft verschraling niet alleen de toetsen, maar ook het leesonderwijs zelf. Leermiddelontwikkelaars versterken dit effect door hun methodes aan te willen sluiten op de toetsing.”
En ook beleidsreacties helpen niet altijd vooruit; Heij merkt op dat: “Steeds weer stellen dat extra bijles nodig is, zoals de Inspectie van het Onderwijs onlangs nog deed bij het bekend maken van de uitkomsten van de leesvaardigheidspeiling, niet behulpzaam is.”
Het artikel onderstreept dat we samen (scholen, leraren, onderzoekers, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Inspectie van het Onderwijs en College voor Toetsen en Examens) het gesprek moeten voeren over hoe doelen, toetsing en onderwijs zo kunnen worden ingericht dat ze taalontwikkeling ondersteunen in plaats van begrenzen.
Lees hier meer: Artikel:Heij, K. (2025). Hoe referentiekader en toetsing goed taalonderwijs in de weg staan. Tijdschrift Taal.
