“We hebben een monster geschapen”
27 november 2025
Categorie: Actualiteit
“De prijs voor publieksfavoriet wint de doorstroomtoets absoluut niet.
Dit schooljaar gaat ’ie voor de derde keer op herhaling en vrijwel niemand in het onderwijs staat daar om te popelen. Wat is ervoor nodig om er toch een droomtoets van te maken? Vier experts denken en dromen mee.”
Het artikel in AVS Kader laat zien hoe diep het probleem inmiddels zit: een toets die ooit bedoeld was voor kansengelijkheid, zorgt nu juist voor meer ongelijkheid, selectie en druk.
Vier experts, Remco Prast, Karen Heij, Sara Geven en Lambert van der Ven MA, laten zien wat er misgaat.
Dat betekent dat de doorstroomtoets:
🔸 kinderen selecteert op een momentopname
🔸 vooral voordeel geeft aan kinderen met hoogopgeleide ouders
🔸 de kloof vergroot in plaats van verkleint
🔸 laatbloeiers, anderstaligen en kinderen met startachterstanden benadeelt
🔸 scholen dwingt tot teaching to the test
🔸 professionals beoordeelt op ‘rendement’ in plaats van vakmanschap
Volgens Karen Heij missen deze toetsen een pedagogische grondslag: “Bij ieder kind op hetzelfde moment dezelfde toets afnemen is absurd als we weten dat elke leerling zich anders ontwikkelt.”
Ook socioloog Sara Geven benadrukt dat niet het toetsen zelf het probleem is, maar de vroege selectie in groep 8. Daarmee “klik” je kinderen op hun 11e of 12e vast op een niveau terwijl onderzoek laat zien dat juist later selecteren leidt tot meer kansengelijkheid.
Bestuurder (Blosse) Remco Prast zegt het scherp:
“Mijn droomtoets is altijd een komma, nooit een punt. Een eindtoets is een totale misser.”
Want wat gebeurt er nu?
🔹 een kind dat een slechte dag heeft, haalt mogelijk een niet passend niveau
🔹 sociale vaardigheden, creativiteit en burgerschap tellen helemaal niet mee
🔹 scholen worden gerankt op basis van toetsuitslagen die daarvoor nooit bedoeld waren
🔹 kinderen krijgen het gevoel winnaar of verliezer te zijn, al in groep 8
Karen Heij vergelijkt de droomtoets met afzwemmen:
een moment waarop je viert wat een kind al kan, niet waarop je bepaalt waar het wel of niet thuishoort.
Leve het onderwijs staat voor een systeem waarin toetsen het leren ondersteunen. We zijn er nog niet, maar samen bouwen we, ook in dialoog met PO-Raad, VO-raad, Inspectie van het Onderwijs, een systeem waarin kinderen langer kunnen doorontwikkelen, hun talenten breed gezien worden en onderwijs niet door één toets wordt bepaald.
Lees het interview & artikel hier.
